Od starijeg vazda postoji stariji!
U danu kada je grad Novi Sad obeležio 71 godinu oslobođenja u Drugom Svetskom ratu, Galerija Matice srpske(GMS) je proslavila svoje 168 leto od osnivanja. Naime, Svečanom sednicom u Velikoj sali GMS, uz prigodnu besedu (predavanje) dr Igora Borozana u povodu 200 godina od rođenja slikara Dimitrija Avramovića, čije platno „Skidanje s krsta“ je premijerno, kao nova akvizicija predstavljeno prisutnima, uz dodelu zahvalnica u kategorijama dobrotvora, darodavaca i prijatelja, GMS je obeležila dan kada je uz nesebično zalaganje,prvog sekretara Matice srpske, novinara Teodora Pavlovića, stvorena „Srpska narodna zbirka“-popularni Muzeum (koja će potom istorijsko-društvenim procesnim promenama, postati GMS).
Obraćajući se prisutnima, agilna i mladoduha (uprkos tektonskom nacionalnom nasleđu institucije), upravnica GMS, mr Tijana Palkovljević-Bugarski se osvrnula na pregnuća i ostvarene rezultate rada GMS, učinjene na „polzu i zadovoljstvo naroda“, među kojima se svakako svojom brojnošću propratnih programa, eksluzivnošću ili iskoračivanjem preko granica našeg grada i zemlje izdvajaju: saradnja sa Galerijom Srpske Akademije nauka i umetnosti, sa kojom je GMS realizovala izložbu sa pratećim zbornikom radova pod nazivom „Beograd Jovana Bjelića“; saradnja sa beogradskim Narodnim muzejom (koji budući i nadalje u procesu rekonstrucije) beše upriličio sa kolegama iz GMS, dve reprezentativne izložbe iz kolekcije Narodnog muzeja- „Rubensove krugove“, te „Svetlost u mraku Prvog svetskog rata“.
U Nacionalnoj galeriji u italijanskom gradu Peruđi, po prvi puta je nakon četiri decenije, baš blagodareći GMS, prikazano srpsko kulturno nasleđe, ali i profesionalizam delovanja u izlagačkoj, konzervatorskoj te edukativnoj delatnosti, postavkom „Zografi. Srpske ikone između tradicije i modernosti“. Ali, nimalo beznačajan, pogotovu u vremenima koja kulturu i njene „produkte“ slabo mare, jeste učinak zaposlenih predvođenih istoričarkom umetnosti Palkovljević-Bugarski, na polju unapređenja same građevine, odnosno institucije GMS:
-Započeli smo prvu fazu kapitalne investicije uređenja zgrade GMS,sanacijom suterenskog prostora.Pred nama je druga faza-odevanje lepotice-rekla je kroz osmeh Palkovljević-Bugarska,dodavši – Nakon deset godina kontinuiranog rada na uređenju unutrašnjosti zgrade odnosno izložbenih prostora,sala,depoa i ulaznog hola na korak smo od projekta,kojim ćemo zaokružiti radove spoljnim uređenjem fasade- otkrila je planove, šarmantna upravnica.
I pored brojnih aktivnosti u sferama izložbene, edukativne, izdavačke delatnosti, te konzervatorskih poslova, ne zaboravljajući svoje poslanstvo da kao institucija od nacionalnog značaja i jedna od košnica Matičinog pčelinjaka, neguje kulturu pamćenja ukazujući na značajne ličnosti i događaje, te jubileje, GMS je i ove godine upriličila „happening u happeningu“ prikazavši prisutnima novo platno u svojoj Zbirci srpske umetnosti 19.stoleća- religijsku kompoziciju „Skidanje sa krsta“, Dimitrija Avramovića, datiranu na 1833.godinu. Na ovaj način jeGMS obelžila i 200 godina od rođenja ovog srpskog slikara o čijem radu, kao i o samoj slici, te kontekstu vremena u kom je stvarao, svoja promišljanja je izneo u besedi dr Igor Borazan, istakavši da je Avramović kao polaznik bečke likovne akademije bio upoznat sa eklektičkim stilskim izrazima poznog 18. veka:
–Preživljavanje starih tipova srednjoevropskog eklektičkog manira uslovilo je da Dimitrije Avramović, na razmeđi 18 i 19 stoleća, uobliči scenu skidanja sa krsta. Istaknutu ekspresiju Hristovog lika, slikar je idejno i formalno naglasio snažno intoniranim koloritnim celinama, koje naglašavaju dramski patos biblijske teme. Bez obzira da li je „Skidanje s krsta“ samostalno osmislio ili je kopirao ranije uobličena dela, Avramović je u svom vremenu rekreirao pročišćenu religijsku predstavu zasnovanu na univerzalnoj istini hrišćanske vere- zaključio je dr Borozan.
Među brojnim uglednicima naše varoši i države, koji su uz crkvene velikodostojnike i članove predsedništva Matice srpske prisustvovali obeležavanju dana galerije, prepoznali smo i : pokrajinskog sekretara za kulturu i informisanje Slavišu Grujića; rektora novosadskog Univerziteta, dr Dušana Nikolića; potpredsednika Matice srpske i kadgodnjeg dekana novosadske Akademije umetnosti, dr Nenada Ostojića; dr Vladimira Gvozdena; dr Iru Prodanov; glumicu i profesora Akademije umetnosti, Vesnu Ždrnju; istoričara Micića; pokrajinskog sekretara za međuregionalnu saradnju i lokalnu samoupravu, Branislava Bugarskog; arhitekte Savu Forkapića i Vladimira Rakića; reditelja, Gorana Vučkevića; vajara Radovana Ždralea; grafičarku Eminu Čumo Lorbek; Martina Candira, Đorđa Čavića; vinara Aleksandra Tadića; i brojne druge.
Autor: Teodora Ž. Janković
Foto: GMS
