Serija “Vere i zavere” nastala je prema istoimenom romanu najznačajnijeg novosadskog savremenog književnika – Aleksandra Tišme (1924–2003). Radnja romana objavljenog 1983. godine smeštena je u novosadski milje, i u njemu su na Tišmin, prepoznatljivo zreo, oštar i beskompromisan način, prožete decenije – 40-te, 50-te i rane 60-te godine dvadesetog veka – u kojima je Novi Sad prolazio kroz značajne političke, društvene i etničke promene, kao i one na nivou značenja osnovih pojmova – časti, morala, ljubavi, vere i lične sreće.
U središtu zbivanja je jedna ljubavna priča, afera između Inge Lebenshajm (Nina Janković), novosadske Nemice zanosne lepote, koja se 20 godina nakon rata vraća iz Beča u svoj rodni Novi Sad i Sergija Rudića (Goran Bogdan), heroja Drugog svetskog rata, koji se nije snašao u posleratnom životu, i koji se svakog vikenda vraća u Novi Sad bežeći od svog, poslovno i emotivno zaglibljenog života u Beogradu. Iako su poznanici iz gimnazijskih dana, njih dvoje nisu se videli 20 godina jer je Inge pred kraj rata morala da pobegne iz zemlje, budući da je njen otac bio jedan od vodećih novosadskih nacista. Ta posleratna romansa dvoje ljudi na pragu četrdesetih godina života, propraćena je njihovim strahom da im je to možda poslednja prilika da povrate svoje ratom razvejane živote. Jer Ingi je rat odneo sve koje je volela i ostavio je nesposobnom za emotivne odnose, da rađa iako su joj “svi reproduktivni organi zdravi” i ravnodušnom do mere da se upustila u brak sa čovekom kog jedva podnosi, gotovo bolesno racionalnim i poslovno veoma uspešnim Baltazarom Šultajsom (Nikola Rakočević). Sergije je pak u SKOJ, pa onda i u rat uleteo gorljivo, sa nepromišljenošću jednog maturanta, što bi ga koštalo glave da nije njegovog brižnog prijatelja, čudaka i samotnjaka, dobrovoljno samoizgnanog u knjige, Eugena Pataka (Bojan Žirović). No, ni on ga nije mogao spasiti od krivice, koju će nadalje nositi zbog pogibije njegove prve devojke i saborca. I nakon rata, Sergijev život obeležavaju dobre namere koje su gotovo uvek vodile teškim porazima i, po njega bolnim, razbijanjima jedne po jedne iluzije.
Upravo gubitak iluzija u sudaru sa stvarnošću i cinizmom novog vremena čini okosnicu i glavni motiv ove priče.
Povod za njihov ponovni susret pomalo je ciničan. Naime, sticajem raznih međunarodnih pravnih okolnosti, Ingi je sudski vraćen stan u Novom Sadu koji joj je, kao i gotovo svim podunavskim Nemcima, oduzet odlukom AVNOJ-a i novih komunisitičkih vlasti. Sa stanom, dobila je i stanare koje štiti stanarsko pravo i zbog čega sa povraćenom imovinom zapravo ne može ništa. Zato njen muž predlaže da odu u Novi Sad i da sa stanarima pronađu rešenje. Njihovi domaćini a i posrednici u pregovorima su Ingina sestra Magda (Dragana Dabović), sa mužem Milanom Stepanovim (Ivan Đorđević), koju je od posleratnog progona Nemaca spasila upravo udaja za Srbina. I dok se Inge potpuno prepušta ponovnom otkrivanju mirisa, zvukova i slika svoje mladosti i maženju sa brojnom Magdinom decom, Baltazar misli samo o tome kako da što pre obavi posao zbog kog je u Novom Sadu – da zatečenim stanarima proda stan – i da se vrati svom bečkom životu. Zatečenim stanarima, Sergijevim roditeljima, zubaru Dušanu Rudiću (Saša Torlaković) i Lizaveti (Mira Furlan) nova okolnost – to što stan za koji su mislili da im pripada više nije njihov – jeste izvor velike nelagode. Zato na pregovore sa novim a starim vlasnicima stana šalju svog sina Sergija. Na insistiranje domaćina, Milana Stepanova, koji je ganut tim okupljanjem i “oživljavanjem predratnog Novog Sada”, pregovori se nakon nekoliko čašica pretvaraju u zabavljanje ponovo okupljenih starih gimnazijskih drugova koji traje do duboko u noć kada se u polumraku susedne sobe, pred nosom alkoholom omamljenog muža, začeo ljubavni slučaj Inge i Sergija. Njihova veza trajaće svega nekoliko meseci, od aprila do jula 1962. u Novom Sadu, ali će imati dramatične posledice i za same učesnike afere i za sve iz njihovog najbližeg okruženja…
Ovo je, posle višegodišnje pauze, prvi veliki igrani projekat RTV. Vojvođanska ravnica i prožimanje decenija u gradu koji je toliko voleo Aleksandar Tišma, u seriji “Vere i zavere”, obuhvaćena je jedna velika epoha Novog Sada i ljudi koji su bili savremenici značajnih političkih, društvenih i etničkih promena.
Za visok umetnički kvalitet angažovani su reditelj Ivan Živković i dramaturg i scenarista Đorđe Milosavljević, a posle 55 dana predviđenih za snimanje, i montaže, prva od 12 epizoda serije biće prikazana 13. marta u 21 čas na RTV-u 1.
Autor: Žanko Tomić, umetnički direktor serije
Foto: Promo
