Spomen-zbirka Pavla Beljanskog u saradnji sa Medija centrom “Odbrana” i naslednicima Vidosave Kovačević organizuje izložbu “Bilo jednom u Beogradu…Svet Vidosave Kovačević”, koja će biti otvorena 17. decembra, 2025. godine u 19 časova.
Na otvaranju izložbe publici će se obratiti pukovnik dr Miljan Milkić, direktor Medija centra “Odbrana”, Siniša Vlajković, naslednik porodice Kovačević, i dr Igor Borozan, autor teksta u pratećem katalogu, zaslužan za spajanje institucija i naslednika u realizaciji.
Izložba Bilo jednom u Beogradu…Svet Vidosave Kovačević prva je samostalna retrospektivna izložba radova slikarke Vidosave Kovačević (1889–1913) u njenom rodnom Beogradu.
Kratkotrajni umetnički put ove autorke trajao je nepunu deceniju, ali svedoči o njenoj unutrašnjoj zrelosti i intuiciji. Slikarka je za veoma kratko vreme ostavila snažan pečat na likovnoj sceni Beograda i Srbije. NJeni radovi, nastali u doba postepenog napuštanja akademskih pravila slikarstva i nastanka raznolikih avangardnih pokreta, predstavljaju potvrdu takozvanog prelaznog perioda u umetnosti evropskog i srpskog građanskog modernizma. U rasponu od ranih kopija i crteža, izvedenih po školskim pravilima Umetničko-zanatske škole u Beogradu, do prihvatanja modernih pravaca – simbolizma, akademskog impresionizma i, pre svega, ekspresionizma – Vidosava Kovačević pokazala je prenošenje uticaja svojih učitelja Riste i Bete Vukanović i Marka Murata, školovanih u Minhenu, koji su u srpsku sredinu unosili savremena likovna stremljenja. Kako bi najpotpunije prikazala njen opus, izložba u Velikoj galeriji Doma Vojske Srbije obuhvata sva dostupna dela, koja čuvaju Spomen-zbirka Pavla Beljanskog, Narodni muzej Srbije, Muzej grada Beograda, Galerija Matice srpske, Narodni muzej Valjevo, Umetnička galerija “Nadežda Petrović”, njeni naslednici i kolekcionari. Pored više od sto slikarkinih dela, izložba obuhvata i raznovrsne predmete iz porodične zaostavštine i muzejskih zbirki, koji doprinose boljem razumevanju njenog neposrednog okruženja, doma porodice akademika i istoričara LJubomira Kovačevića, sveta u kojem je stasavala i koji ju je inspirisao, smeštajući je u društveni kontekst beogradske građanske sredine s kraja 19. i početkom 20. veka.
Realizaciju izložbe omogućili su Pokrajinski sekretarijat za kulturu, javno informisanje i odnose s verskim zajednicama i Ministarstvo odbrane Republike Srbije. Kustoski angažman Jasmine Jakšić Subić, više kustoskinje Spomen-zbirke Pavla Beljanskog, ostvaren je kroz neposrednu saradnju sa Sinišom Vlajkovićem, naslednikom porodice Kovačević, Jelenom Knežević, muzejskom savetnicom i načelnikom Galerije Doma Vojske Srbije, Jelenom Sekulović, muzejskom savetnicom, i mnogobrojnim saradnicima. Postavku prati katalog sa autorskim tekstom prof. dr Igora Borozana, čiji dizajn potpisuje Veljko Damjanović. Dizajn postavke poveren je Aleksandri Rešnjak Pešić. Organizovanim predavanjima tokom trajanja izložbe dodatno će se rasvetljavati stvaralaštvo i svet Vidosave Kovačević.
Vidosava Kovačević je umetničko školovanje započela kao učenica Riste Vukanovića u Višoj ženskoj školi u Beogradu (1899–1905). Zahvaljujući podršci Marka Murata i Đorđa Jovanovića, od 1903. pohađala je časove crtanja i Umetničko-zanatsku školu (1905–1910). Do februara 1912, kada je otišla u Pariz na kratkotrajne studije (privatna škola “Rosi”, Akademija “Žilijen”, Akademija lepih umetnosti), leta je provodila u Prištini kod sestre Milice i zeta Milana Rakića, dok slobodno vreme u Beogradu koristi slikajući u pleneru sa Anom Marinković. Studije je prekinula u novembru 1912, kada se vratila u Beograd. Prerana smrt od tuberkuloze zaustavila je njen slikarski razvoj, koji karakteriše put od akademizma, preko secesijske stilizacije, rada u pleneru do ekspresivnog slikarstva intenzivnog kolorita i snažnog poteza. Na izložbama Umetničko-zanatske škole izlagala je 1908, 1910, 1911, a posthumno 1940. na prvoj izložbi radova Udruženja slikara i vajara ratnika 1912–1918. Uvrstivši je u svoju kolekciju i uključivši u Spomen-zbirku, Pavle Beljanski ukazao je na značaj ove slikarke za srpsku istoriju umetnosti. Danas se njena dela, pored Spomen-zbirke Pavla Beljanskog, čuvaju u Narodnom muzeju Srbije, Muzeju grada Beograda, Galeriji Matice srpske, Narodnom muzeju Valjevo, Umetničkoj galeriji Nadežda Petrović” u Čačku, u porodičnoj zaostavštini i privatnim kolekcijama. Retrospektivne izložbe posvećene slikarki održane su 1988. i 2000. godine, a 2025. prvi put će u Beogradu biti prikazan njen opus u celini.
Program tokom trajanja izložbe
Predavanje
Svet Vidosave Kovačević
Prof. dr Igor Borozan
Subota, 20. decembar, 2025, 13 časova
Predavanje
Etnološko u svetu Vidosave Kovačević
Jelena Sekulović, muzejska savetnica, Etnografski muzej u Beogradu
Mr Jovan Pejčić, istoričar književnosti
Subota, 10. januar, 2026, 13 časova
Predavanje
Moda u svetu Vidosave Kovačević
Draginja Maskareli, muzejska savetnica, Muzej primenjene umetnosti, Beograd
Subota, 17. januar, 2026, 13 časova
Predavanje
Vidosava Kovačević – četvrt veka kasnije
Dr Tijana Palkovljević Bugarski, muzejska savetnica, upravnica Galerije Matice srpske, Novi Sad
Subota, 24. januar, 2026, 13 časova
*Napomena za predstavnike medija:
Za snimanje priloga o izložbi u Velikoj galeriji Doma Vojske Srbije, potrebna je akreditacija Uprave za odnose sa javnošću Ministarstva odbrane Republike Srbije. Za dobijanje akreditacije se možete obratiti na e-adresu: info@mod.gov.rs. Više informacija možete dobiti OVDE.
Izvor: NS Hronika
Foto: Spomen-zbirka Pavla Beljanskog
